می گویند امام زمان (عج) در میان (ما) هستند، در هر جا ممکن است حضور داشته باشند ولی مردم ایشان را نمی شناسند؛ حتی ممکن است رهگذری باشند که از کنار ما در کوچه و خیابان عبور کرده است.

با توجه به این که ایشان دارای بدن جسمانی و مادی هستند چطور ممکن است در یک زمان واحد در همه مکان ها یا مکان های متعددی حضور داشته باشند و اگر چنین است حضرت در کجا زندگی می کنند؟ آیا در مکان شخصی و معینی زندگی نمی کنند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش با ما همراه باشید.
آیا در همه جا حضور دارند؟
این که امام زمان در همه جا و همه مکان ها حضور دارند به معنی حضور با بدن جسمانی نیست؛ بلکه منظور از این حضور احاطه علمی ایشان به امور عالم و مردم است که ناشی از علم الهی است و لازمه این علم حضور با جسم و بدن مادی نیست؛ بلکه همان علم غیبی است که خداوند به معصومین (علیهم السلام) عنایت فرمودند. اگر امام زمان (عج) می فرمایند: «ما به احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده نیست.» منظور علم ایشان است نه فقط حضور جسمانی؛ البته این توضیحات با برخی روایات که در آن ها حضور هر دوی این ها یعنی حضور جسمانی و احاطه علمی برای امام مفروض و مقبول است، منافاتی ندارد.
امام کجا زندگی می کند؟
با توجه به فرازهایی از دعای ندبه که می فرماید: «لیت شعری این استقرت بک النوی؟ بل أیّ ارض تقلّک اوثری؟ ابرضوی أو غیرها أم ذی طوی؟» ای کاش می دانستم در کدامین جایگاه سکونت داری و کدامین زمین یا آسمانی تو را در برگرفته است؟ آیا در کوه رضوی هستی و یا جایی دیگر و یا در ذی طوی؟
مستناد از احادیث معصومین آن است که حضرت در مکان خاص و سرزمین و شهر و کشور معینی مستقر نیستند؛ بلکه ایشان همواره در سفر از مکانی به مکان دیگر جهت انجام وظایفی هستند که خداوند برایشان قرار داده است. مخفی بودن این موضوع عقلانی و منطقی است؛ همان طور که موضوع غیبت امری عقلانی و حکیمانه است؛ اگرچه ما از سر آن ها بی اطلاع باشیم.
به نظر می آید امام زمان (عج) در مکان معینی سکونت دارند و گاه نیز برای رسیدگی به امور مردم سفر می کنند؛ در حالی که با بررسی روایات متعدد خلاف آن ثابت می شود. بدین ترتیب که اگر چه این دو مکان که در دعا به آن اشاره شده بر اساس کتب تاریخ از اماکن مقدس هستند و احتمال این که حضرت در این مکان ها نیز دیده شده و رفت و آمد داشته و عبادت کنند هست؛ اما هیچ دلیل محکم و مقتضی بر سکونت در این مکان ها و انتخاب آن به عنوان محل دائمی برای زندگی وجود ندارد.
اگر در دعا با این سوال ها حالت حزن و سوز و هجران و تاسف از دوری حضور حضرت اظهار می شود باز هم دلیلی بر زندگی و اقامتگاه ایشان نیست.
در فرازهای دیگر از دعا به راحتی پاسخ به این شبهه داده می شود. آنجا که می فرماید: «بنفسی انت من مغیب لم یخیل منّا بنفسی أنت نازح ما نزح عنّا.» جانم به فدایت. تو همان ناپیدایی هستی که بیرون از ما نیستی. جانم به فدایت. تو همان کنار رفته ای هستی که از ما به کنار نیستی.
اگر دلیل اقامت حضرت در این مکان، زیارتی بودن و قداست آنجا باشد، چرا مکه معظمه و مدینه منوره و عتبات عالیات نباشد که از نظر شرافت و قداست از بالاترین و عالی ترین درجات برخوردارند.
بنابراین فرازهای دعای ندبه بیان کننده اقامتگاه اصل و همیشگی امام زمان(عج) نیست.
در توضیحی از امام زمان(عج) چنین آمده است: «ما در عین حال در مکانی به دور از خانه های ظالمانی بر حسب آنچه خداوند تا زمانی که حکومت دنیا در دست فاسقین باشد به مصلحت ما دیده است – سکونت داریم – اما به کارهای شما عالمیم و ذره ای از اخبار شما از ما فروگذار نمی شود.»
در توضیحی دیگر می فرمایند: «و ما شاهد و ناظر مناجات تو بودیم... در حالی که در جایگاهمان در قله کوهی در محلی ناشناخته ساکنیم و اخیراً به خاطر افرادی بی ایمان به ناچار از منطقه ای پر درخت به این جا آمده ایم و به زودی از این جا به دشتی هموار که چندان از آبادی ها دور نباشد، فرود خواهیم آمد.»
بر اساس این توضیحات اگر چه از مکان مشخص و معین و ثابتی نامی برده نشده اما آنچه استفاده می شود آن است که حضرت در جایی ساکن هستند که از خانه های ظالمان و ستمکاران دور است.

به نقل از سایت تبیان